Toplumun bedensel/zihinsel yönden güçsüz ve başkalarına bağımlı bir şekilde
hayatını devam ettirmek durumunda kalan engelli bireyleri, hukukun
öncelikli konusudur ve özel olarak korunmaları anayasa ve yasalarda açıkça
güvence altına alınmıştır. Bu kapsamda, T.C. Anayasasının
5, 10, 41 ve 61. maddeleri ile 5378 sayılı Engelli Hakları Kanunu, 6328
sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve bu kanunların uygulanmasına dair
yönetmeliklerde yer alan pek çok maddede “ engelli hakları” gözetilerek düzenlemeler
yapılmıştır.
10 Aralık 1948’de Birleşmiş Milletlerce kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ile başlayan süreç, toplumun diğer kesimlerine olduğu gibi engellilere yönelik uluslararası metinlerin de ateşleyicisi olmuş, bu doğrultuda 13 Aralık 2006 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve imzaya açıldığı 30 Mart 2007 günü aralarında ülkemizin de bulunduğu 81 ülke tarafından imzalanarak yürürlüğe giren Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, altında imzası bulunan ülkeleri bağlayıcı ilk sözleşme olmuştur.
Bununla birlikte, Türkiye’de 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu “ulusal düzeyde” yetkili tek Ombudsmanlık Kurumu olup, Kamu Başdenetçisi ve beş Kamu Denetçisinden oluşmakta ve idarenin işleyişiyle ilgili hukuk ve hakkaniyete aykırı tüm alanlarda inceleme yürütebilmektedir. Doğuştan veya sonradan geçirilen herhangi bir hastalık veya kaza sonucu bedensel, zihinsel, ruhsal veya sosyal yetilerini çeşitli oranlarda kaybetmek suretiyle normal bireyler için oluşturulan yaşam koşullarına tam olarak uyamama şeklinde tanımlanan “ engellilik” durumu; kamu ve özel sektör kuruluşları ile sivil toplum örgütlerinin kolektif çabaları sonucunda toplumsal farkındalığın artırılmasıyla üstesinden gelinebilecek bir olgudur. 2013 yılında faaliyete başlayan Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) da aradan geçen yaklaşık sekiz yıllık süreçte “engelli hakları” konusunda etkin bir rol üstlenmiştir.
Her ne kadar 1992 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 47/3 sayılı kararı ile ilan edilen “ 3 Aralık Dünya Engelliler Günü ”, toplumun her alanında engelli bireylerin haklarını ve refahını teşvik etmeyi, ayrıca engellilik durumlarına ilişkin ekonomik, sosyal, politik ve kültürel yaşamın her alanında toplumsal bilinci artırmayı amaçlamakta ise de engellilerin sorunları ve bu sorunların çözümünde yapılması gerekenlerin sadece 3 Aralık “Dünya Engelliler Günü” veya 10-16 Mayıs “ Dünya Engelliler Haftası”nda değil, her gün insan hakları ve eşitlik ilkesine saygılı, demokratik toplum bilinci gelişmiş ve sosyal devlet ilkesine bağlı bir anlayış içerisinde ilgili ulusal ve uluslararası tüm kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütleri nezdinde ortaya konulması ve vakit geçirilmeksizin uygulanması büyük önem arz etmektedir.
Kamu Denetçiliği Kurumu bundan önce olduğu gibi bundan sonra da “ engelli hakları” konusunda üzerine aldığı ulusal düzeydeki bu sorumluluğu hakkıyla yerine getirebilmek için tüm gücüyle çalışmaya, üretmeye, çözüm bulmaya ve rehberlik etmeye devam edecektir.
