UNICEF, Türkiye Kamu Denetçiliği Kurumundan Rusya - Ukrayna savaş bölgesinde anne ve babasından ayrı düşen binlerce refakatsiz çocukların ailesine kavuşturması amacıyla “çocuklar için de köprü olmasını” istedi. UNICEF’in teklifi üzerine harekete geçen Türkiye Ombudsmanlık Kurumu, Rusya ve Ukrayna Ombudsmanları ile görüşerek iki ülkenin ombudsmanlarını İstanbul’da buluşturacak.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığının ev sahipliğinde 14 Kasım 2022 tarihinde Ukrayna Ombudsmanlığının hazırladığı “Toplu Savaş Koşullarında Çocuk Haklarının İhlal Edilmesi” Konferansı çevrim içi gerçekleştirildi.
Konferansa, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ile diğer ülkelerden 140’a yakın insan hakları savunucuları ve büyükelçiler katıldı. Türkiye’den de Çocuk Haklarından Sorumlu Kamu Denetçisi Celile Özlem Tunçak konferansa katılarak bir konuşma yaptı.
Konferansta konuşan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, herkesin Ukrayna Kurumlarından tahliye edilen ve ailelerinden ayrı düşmüş refakatsiz durumda kalan çocuklar için endişeli olduğunu belirterek Rusya işgali altındaki bölgelerin ve Rusya’nın detaylı bir şekilde refakatsiz çocukların ilk transferi konusunda incelenmesi gerektiğini söyledi.
Ayrıca BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya’nın çocuklara Rusya vatandaşlığı verilmesini çok kolaylaştırdığını ve böylece çocukların Rus aileler tarafından kolaylıkla evlat edinilebileceğini ifade etti.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya’yı BM insani yardım kuruluşlarının ve ortaklarının Rus işgali altındaki bölgeleri incelemesine izin vermeye teşvik ettiklerini belirtti. Çocukların çıkarlarını korumak için en iyi yolun çocukları aileleriyle birleştirmek amacıyla kayıt ve aile takibi olduğunu belirtti. Aradaki anlaşmazlıklara rağmen, çocukları aileleriyle birleştirmenin mümkün ve başarılabilir olduğunu ifade etti.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres sözlerine, “Türk Hükümeti Ombudsmanının bu konuda Rus ve Ukraynalı mevkidaşlarıyla birlikte çalışma çabalarını memnuniyetle karşılıyoruz.” diye ekledi.
Konferans, Ukrayna Ombudsmanlığı’nın sunumuyla devam etti. Sunumda BM Güvenlik Konseyinin, silahlı çatışmalar sırasında çocuklara yönelik tespit ettiği altı ciddi ihlal tespit sıralandı: çocukların öldürülmesi ve sakatlanması, cinsel istismarı, kaçırılması, işe alınması ve kullanılması, okullara ve hastanelere saldırılar, insani erişimin reddi. Sunumun devamında, Ukrayna topraklarında Rus saldırganlığından muzdarip Ukraynalı çocukların durumu ve işlenen savaş suçları paylaşıldı.
Sunum sonrasında söz alan Çocuk Haklarından Sorumlu Kamu Denetçisi Celile Özlem Tunçak, savaşın kazananının olmadığını, özellikle çocukların, yaşlıların ve engelliler gibi savunmasız grupların kaybedenlerin başında geldiğini belirtti. Türkiye’nin, Suriye vatandaşlarına kucak açtığını, sunumda gösterilen insanlık dramlarını Türkiye’nin deneyimlediğini; Macaristan Ombudsmanı’nın davetiyle gidilen Ukrayna sınırında da Ukraynalı mültecilerin durumunun tecrübe edildiğini ifade etti. Türkiye Cumhuriyetinin bu krizde aktif rol oynayarak barışı ve hukukun üstünlüğünü tesis etmeye çalıştığını vurgulayarak, küresel gıda krizinin çözümünde büyük rol oynayacak bir girişim olarak 8 milyon ton tahılın yoksul ülkelere ulaştırılmasına vesile olduğunu ve zaten mağdur olanların mağduriyetlerini ortadan kaldırmak ve onlara mümkün olduğunca yardım etmenin tüm insanlığın sorumluluğu altında olduğunu belirtti. Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin belirttiği gibi Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç’un bu konferansın yapıldığı sırada Rusya’ya bir program nedeniyle yolda olduğu ve Rusya Ombudsmanı ile görüşmesinde bu konuyu da gündeme getireceğini söyledi.
Ayrıca Malkoç’un yakın bir gelecekte Ukrayna’da yaşanan savaş durumu nedeniyle ailesinden ayrı düşmüş refakatsiz durumda kalan çocukların aileleri ile birleştirilmesi konusu ile ilgili yaşanan zorluklar ve çözüm önerileri hakkında görüş alışverişinde bulunmak amacıyla Rusya ve Ukrayna Ombudsmanlarını bir araya getirerek bir platform kurmayı hedeflediğini ve Türkiye’nin savaşın biran önce bitmesini temenni ettiğini belirtti.
